In het schooljaar 2021/2022 hebben meer dan 35.000 jongeren hun school verlaten zonder een diploma te behalen. Dat is een stijging van ruim 12 procent ten opzichte van het schooljaar 2018/2019, voorafgaand aan de corona-uitbraak. Deze cijfers komen van de Jeugdmonitor van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Schoolverlaters zijn jongeren tussen de 12 en 23 jaar die hun opleiding verlaten voordat ze een startkwalificatie hebben behaald. Een startkwalificatie is een afgeronde havo- of vwo-opleiding of een basisberoepsopleiding van minimaal mbo niveau 2.
Sinds 2016 is het aantal schoolverlaters gestegen, met uitzondering van de coronajaren, waarin vanwege online onderwijs soepeler werd omgegaan met cijfers en het afgeven van diploma’s. In het afgelopen jaar zet de stijgende trend echter door.
Vier op de vijf schoolverlaters zaten op het mbo, waar in totaal meer dan 28.000 studenten stopten, vooral op niveau 2 en 4.
Motivatie
Volgens onderzoeker Tanja Traag van het CBS kan de toename deels worden verklaard door een uitgesteld corona-effect: “Tijdens de twee corona-schooljaren waren middelbare scholen coulanter met het afgeven van diploma’s. Daardoor zijn waarschijnlijk relatief veel leerlingen op een beroepsopleiding beland, terwijl ze daar qua ontwikkeling nog niet klaar voor waren.”
Jongeren beginnen ook vaak met verkeerde verwachtingen aan een opleiding. Traag denkt dat veel jongeren stoppen omdat ze niet lekker in hun vel zitten: “We zien al langer in de cijfers dat het welbevinden onder jongeren afneemt. Ook het aantal jongeren met psychische problemen is toegenomen.”
Meisjes en jongens
Traditioneel gezien stoppen jongens vaker met school dan meisjes. “Jongens behoren al langer tot de risicogroepen”, legt Traag uit. “Ze blijven vaker zitten op school en vertonen vaker impulsief gedrag, zoals het gebruik van verdovende middelen. Dat heeft verband met vroegtijdig schoolverlaten.”
Opvallend is dat bij de laatste toename van het aantal schoolverlaters ongeveer evenveel jongens als meisjes betrokken waren. Volgens Traag heeft ook dit te maken met de coronaperiode: “Meisjes ervaren veel vaker psychische klachten. Bovendien weten we dat sommige meisjes de coronatijd negatiever hebben beleefd dan jongens.”
Onlangs presenteerde minister Dijkgraaf een plan om vroegtijdig schoolverlaten tegen te gaan. In april sprak de minister in een brief aan de Tweede Kamer nog over 30.000 schoolverlaters, maar het CBS komt met een hoger aantal omdat jongeren in niet-bekostigd particulier onderwijs ook worden meegeteld. Daarnaast worden jongeren die met een MBO 1-diploma (MBO-Entree) direct aan het werk gaan, niet meegeteld door het ministerie van Onderwijs.
